Naast het adviseren op het gebied van de heffingen door gemeentes hou ik mij in de dagelijkse praktijkuitoefening bezig met de advisering bij bedrijfsoverdrachten al dan niet binnen de familiesfeer. Wie kent ze vanuit de familie of kennissensfeer niet: grote ruzies ontstaan over geld.
Een paar jaar geleden kwam ik bij een lezing van mij over bedrijfsopvolging een ondernemer tegen. Zijn schoonzoon, getrouwd met zijn oudste dochter, en zijn tweede dochter stonden te trappelen om hem op te volgen. Zijn jongste dochter was getrouwd met een medicus, zo'n uiterst gestudeerde meneer. De twee andere dochters van de familie waren niet getrouwd en deden niets binnen het bedrijf. Op mijn vraag of het niet verstandig was iets te regelen m.b.t. de overdracht op termijn was het antwoord: dat had te maken met ouder worden, met ziek worden, met doodgaan. Kortom niet de meest populaire onderwerpen. Om die reden had de ondernemer in kwestie dit alles voor zich uitgeschoven. Op basis van mijn jarenlange ervaring in de adviespraktijk deelde ik hem mede dat dit niet verstandig was. Een uitnodiging volgde. Thuis bij hun aan de keukentafel moest ik hem en zijn echtgenote maar komen vertellen wat ik zou doen als ik hun schoenen zou staan. Een week na die afspraak belde de echtgenote van de ondernemer mij. Haar man was die nacht bij een auto-ongeval om het leven gekomen. Vervolgens had ik bij de begrafenis de twijfelachtige eer de schoonzoon van de jongste dochter te ontmoeten, inderdaad ja, die gestudeerde meneer. Hij had het is uitgerekend en het was 1 mln. de man, zo deelde hij zijn schoonmoeder mede. Dit geld paste hem wel, want zijn schoonmoeder wist toch dat hij zich net in een praktijk had ingekocht en hij geen cent te makken had.
Het hele verhaal heeft geleid tot een situatie waarin mevrouw haar man kwijt was, de kinderen die bestemd waren hun (schoon)vader op te volgen een kind met een waterhoofd kregen. Het geld was tenslotte niet liquide binnen de onderneming aanwezig en het heeft tot dusdanige spanningen binnen de familie geleid dat de één na jongste dochter zelfmoord pleegde, een briefje achterlatend met de mededeling: ik ben papa zoeken. De discussie aan de keukentafel kennende zou de man zich omdraaien in zijn graf. Hij had het toch echt anders ingeschat.
In de praktijk hoor ik dan vaak van ondernemers dat dit bij hun in de familie niet voorkomt. De familieverhoudingen met de kinderen zijn tenslotte uitstekend en met de aanverwanten ook. Houden zo, zou ik zeggen. De vraag of dan ook de garantie wordt gegeven of die relaties in stand blijven en er daarna niet iemand voorbij komt waarbij de hele familie twijfels heeft zet menigeen toch aan het denken. Waarom zou je het niet regelen? Het is bovendien vaak zo eenvoudig te regelen, zelfs met het binnen veel families geldende motto: gelijke monniken gelijke kappen. Laat uw adviseur u hierin bij de hand nemen. U kunt dan lekker blijven ondernemen en u kunt de erfgenamen voor een heleboel ellende behoeden.
In mijn komende columns zal ik aandacht besteden aan de diverse oplossingen. Het treffen van een goede testamentaire regeling helpt, maar is zeker niet dekkend. Het certificeren van aandelen in een vennootschap kan de vervolmaking zijn van een goede regeling. En hoe denkt u over de belastingvrije overdracht van uw onderneming? Tot de volgende keer.
